180- Fête nationale du NON

Jean-Jacques Goldman se demandait, dans l'une de ses chansons, quels choix auraient été les siens s'il était né allemand en 1917, dans une ville ravagée par la guerre et l’amertume d'une défaite humiliante, plutôt que juif. C'est très courageux de sa part d'oser une telle projection, car ce que l'on peut trouver au bout de la réponse n'est peut-être pas flatteur.

 

Dimanche dernier, le 25 octobre, à la fin de l'office liturgique de la paroisse grecque de Lyon, nous avons commémoré la fête nationale grecque du Oxi (Non). Celle-ci est célébrée le 28 octobre, mais a lieu traditionnellement le dimanche le plus proche. 

À cette occasion, nous n'avons pas échappé aux discours de rigueur retraçant la grandeur de nos ancêtres, leur courage devant les Allemands et leurs innombrables sacrifices. 

Pourtant, ce n'est pas cette fierté légitime qui me venait à l'esprit en entendant ces belles paroles dont le clergé a le secret. Mais bien plutôt ce que j'aurais fait moi-même si j'avais été Allemand. Et si ma cousine, actuelle présidente de la communauté hellénique de Lyon (au moins le temps que la justice invalide son élection), avait été dans cette situation, aurait-elle eu le même discours lénifiant ? 

Si les Allemands avaient été vainqueurs, aurait-elle rejoint la Résistance au risque de sa vie, ou ne serait-elle pas tombée plutôt dans ces mêmes flatteries béates, à l'égard du pouvoir en place, dont elle nous abreuva en cet instant ? N'était-ce pas elle qui me disait, il y a quelques années, qu'il fallait protéger l'institution, lorsque le père Nicolas Kakavelakis fût confronté pour la première fois aux forces de l'ordre ?

Le 5 juillet dernier, Alexis Tsipras convoquait le peuple grec pour lui demander d'exprimer à nouveau un Non, censé le libérer de la servitude de ses créanciers européens. Et le Peuple répondit à son appel en votant Oxi à 61,31 %, tous partis confondus unis derrière lui. Certaines régions au très fort passé de résistant, comme la Crète, votant même Oxi à 73,77 %. Une semaine avant le vote, les gens sur place comparaient tous la situation qu'ils vivaient à la résistance de leurs ancêtres durant l'occupation.

Des Lyonnais se sont mobilisés à cette occasion pour aider financièrement des étudiants grecs à rejoindre leur pays pour aller y voter. 

Grèce - Les étudiants grecs en France font gagner le Non

Et pendant que le Peuple se mobilisait pour rendre vivant ce Non qu'il célèbre comme une victoire, ma cousine convoquait discrètement une assemblée générale extraordinaire de l'association, pour modifier nos statuts une nouvelle fois.

Pas question pour elle d'aller voter dans un pays qu'elle dit aimer, mais qui ne lui reconnait pas le droit de participer aux choix de sa destinée - elle n'est pas grecque et ne peut donc pas voter. Alors, bloquée en France, elle s'employait à priver les vrais Grecs, ceux qui étaient retournés dans leur pays pour y accomplir leur devoir, de leur droit à participer à la vie de notre Communauté.

Bien qu'elle ait affirmé, dans Le Progrès de Lyon du 12 avril 2015, que 500 familles faisaient partie de notre association, seules 10 à 15 personnes étaient présentes le 5 juillet pour ce simulacre d'assemblée générale. Nous ne savons pas encore quelles modifications ont pu être apportées à cette occasion.

Serions-nous de ceux qui résistent, ou bien les moutons d'un troupeau s'il fallait plus que des mots ? se demandait Goldman.

Je crois que nous pouvons tous avoir une partie de la réponse à cette question au regard de notre capacité actuelle à accepter l'injustice, ou bien à la combattre. Comment ceux qui sont incapables de s'élever devant une injustice en temps de paix auraient-ils pu combattre d'autres injustices en temps de guerre, lorsqu'ils auraient dû risquer leur vie ?

Je dirais aux auteurs des belles paroles que j'ai entendues dimanche dernier que, non seulement ils ne présentent pas les signes de ceux qui auraient résisté devant le nazisme, mais ils ne présentent même pas les signes de ceux qui auraient patiemment attendu la fin de la guerre en restant cachés. 

Ils auraient vraisemblablement été acteurs, comme ils le sont aujourd'hui, dans leurs falsifications. Acteurs qui agissent dans l'ombre pour parvenir à leurs fins. Acteurs que la lumière des honneurs attire pourtant irrésistiblement. Acteurs qui ne se soucient pas de la légitimité des moyens qu'ils emploient à quitter l'ombre dans laquelle ils croupissent pour l'illusion de ce qu'ils croient être la lumière. Acteurs se trompant tant dans leurs buts que dans les moyens pour y parvenir.

Après un intermède bien plus long que je ne l'aurais voulu, nous reviendrons, dans les prochains messages, sur l'histoire de notre communauté, afin de comprendre la place que chacun peut revendiquer en son sein au travers de la manière dont elle s'est construite.

180 – Εθνική εορτή του ΟΧΙ

Ο Jean-Jacques Goldman αναρωτιόταν, σε ένα από τα τραγούδια του, ποιες θα ήταν οι επιλογές του εάν είχε γεννηθεί Γερμανός το 1917, σε μια πόλη κατεστραμμένη από τον πόλεμο και την πίκρα μιας ταπεινωτικής ήττας, αντί για Εβραίος. Είναι πολύ θαρραλέο εκ μέρους του να τολμήσει μια τέτοια σύγκριση, γιατί αυτό που μπορούμε να βρούμε στο τέλος της απάντησής του δεν είναι και πολύ κολακευτικό.

Την περασμένη Κυριακή, 25 Οκτωβρίου, στο τέλος της Λειτουργίας της ελληνικής ενορίας της Λυών, γιορτάσαμε την εθνική επέτειο του ΟΧΙ. Είναι στις 28 Οκτωβρίου, αλλά γίνεται κατά παράδοση την χρονικά πλησιέστερη Κυριακή. 

Επ΄ ευκαιρία, δεν γλιτώσαμε από την πατροπαράδοτη ομιλία που ανασκόπησε το μεγαλείο των προγόνων μας, το θάρρος τους μπροστά στους Γερμανούς και τις αναρίθμητες θυσίες τους. 

Ωστόσο, δεν ερχόταν στη σκέψη μου αυτή η λογική περηφάνια ακούγοντας τα ωραία λόγια το μυστικό των οποίων κατέχει ο κλήρος. Αλλά μάλλον περισσότερο το τι θα είχα κάνει εγώ ο ίδιος εάν ήμουν Γερμανός. Και εάν η ξαδέρφη μου, σημερινή προεδρίνα της ελληνικής κοινότητας της Λυών (τουλάχιστον μέχρι να ακυρώσει η δικαιοσύνη την εκλογή της), είχε βρεθεί στην ίδια κατάσταση, θα είχε κάνει την ίδια ανιαρή ομιλία; 

Εάν είχαν νικήσει οι Γερμανοί, θα είχε πάει με την Αντίσταση ριψοκινδυνεύοντας την ζωή της, ή θα είχε επιπέσει μάλλον σε αυτές τις ίδιες ευλαβείς κολακείες, προς όφελος της εγκατεστημένης εξουσίας, με τις οποίες μας μπούκωσε εκείνη την στιγμή; Μήπως δεν ήταν αυτή που μου έλεγε πριν μερικά χρόνια ότι έπρεπε να προστατεύσουμε την αρχή, όταν ο παπα-Νικολάκης Κακαβελάκης αντιμετώπισε για πρώτη φορά τις αστυνομικές δυνάμεις;

Στις 5 του περασμένου Ιουλίου, ο Αλέξης Τσίπας κάλεσε τον ελληνικό λαό για να του ζητήσει να φωνάξει πάλι ένα ΟΧΙ, που υποτίθεται ότι θα τον απελευθέρωνε από την δουλεία των ευρωπαίων πιστωτών του. Και ο Λαός απάντησε στο κάλεσμά του ψηφίζοντας ΟΧΙ κατά 61,31 %, με όλα τα κόμματα ενωμένα μαζί του. Ορισμένες περιοχές με ισχυρό παρελθόν στην αντίσταση, όπως η Κρήτη, ψήφισαν μάλιστα ΟΧΙ κατά 73,77 %. Μια εβδομάδα πριν το δημοψήφισμα, όλοι οι ντόπιοι συγκρίναν την κατάσταση που βίωναν με την αντίσταση των προγόνων τους κατά την κατοχή.

Λυονέζοι κινητοποιήθηκαν επ΄ ευκαιρία για να βοηθήσουν οικονομικά Έλληνες φοιτητές να ταξιδέψουν στην χώρα τους για να πάνε να ψηφίσουν.

Ελλάδα – Οι Έλληνες φοιτητές στη Γαλλία βοηθούν την νίκη του ΟΧΙ

Και ενώ ο Λαός κινητοποιόνταν για να ζωντανέψει αυτό το ΟΧΙ που γιορτάζει ως μία νίκη, η ξαδέρφη μου καλούσε διακριτικά μια έκτακτη γενική συνέλευση του συλλόγου, για να τροποποιήσει το καταστατικό μας πάλι.

Δεν υπήρχε θέμα να πάει να ψηφίσει αυτή στην χώρα που λέει ότι αγαπά, αλλά δεν της αναγνωρίζει το δικαίωμα να συμμετάσχει στις επιλογές του πεπρωμένου της —δεν είναι Ελληνίδα και δεν μπορεί λοιπόν να ψηφίσει. Οπότε, εγκλωβισμένη στην Γαλλία, προσπαθούσε να στερήσει τους πραγματικούς Έλληνες, αυτούς που είχαν επιστρέψει στην χώρα τους για να εκτελέσουν το καθήκον τους, από το δικαίωμά τους να συμμετάσχουν στις δραστηριότητες της Κοινότητάς μας.

Παρόλο που ισχυρίσθηκε, στην εφημερίδα Le Progrès της Λυών στις 12 Απριλίου 2015, ότι 500 οικογένειες ήταν μέλη του συλλόγου μας, μόνον 10 με 15 άτομα ήταν παρόντα στις 5 Ιουλίου σε αυτό το καραγκιοζιλίκι γενικής συνέλευσης. Δεν ξέρουμε ακόμη ποιες τροποποιήσεις έγιναν με αυτή την ευκαιρία.

Θα ήμασταν με αυτούς που αντιστέκονταν, ή μήπως τα πρόβατα ενός κοπαδιού αν χρειαζόταν κάτι παραπάνω από λόγια;  αναρωτιόταν ο Goldman.

Νομίζω ότι μπορούμε όλοι μας να έχουμε ένα μέρος της απάντησης σε αυτή την ερώτηση σε σχέση με την σημερινή μας δυνατότητα να αποδεχτούμε την αδικία, ή ακόμη να την καταπολεμήσουμε. Πως αυτοί που είναι ανίκανοι να υψώσουν το ανάστημά τους ενάντια σε μία αδικία σε καιρό ειρήνης θα είχαν μπορέσει να πολεμήσουν άλλες αδικίες σε καιρό πολέμου, όταν θα έπρεπε να ριψοκινδυνέψουν την ζωή τους;

Θα έλεγα στους συντάκτες των ωραίων ομιλιών που άκουσα την περασμένη Κυριακή ότι, όχι μόνον δεν παρουσιάζουν τα σημεία αυτών που θα είχαν αντισταθεί στον ναζισμό, αλλά δεν παρουσιάζουν καν τα σημεία αυτών που θα περίμεναν υπομονετικά το τέλος του πολέμου κρυμμένοι. 

Θα είχαν συμμετάσχει προφανώς, όπως το κάνουν σήμερα, στις πλαστογραφίες. Ανδρείκελα που ενεργούν στο σκοτάδι για να πετύχουν τον σκοπό τους. Ανδρείκελα που το θάμπος των τιμών ελκύει ωστόσο ακατανίκητα. Θεατρίνοι που δεν νοιάζονται για την νομιμότητα των μέσων που χρησιμοποιούν για να βγουν από το σκοτάδι μέσα στο οποίο σαπίζουν για την ψευδαίσθηση που νομίζουν ότι είναι το φως. Ανδρείκελα που κάνουν λάθος τόσο για τους σκοπούς τους όσο και για τα μέσα για να τους πετύχουν.

Μετά από ένα διάλειμμα που διάρκεσε περισσότερο από ότι θα ήθελα, θα επανέλθουμε, στα επόμενα μηνύματα, στην ιστορία της κοινότητάς μας, για να κατανοήσουμε την θέση που μπορεί να διεκδικήσει ο καθένας στους κόλπους της μέσω του τρόπου με τον οποίο αυτή οικοδομήθηκε.